Kuzynka Karalee odszukana

Tagi

Karalee, Krasnopol

W pogoni za Rynkiewiczami z całego świata, ufny w nieograniczone możliwości Internetu, gdzieś przed 2007 rokiem, trafiłem na Karalee Jackman z Utah, USA. Oczywiście miała polskie korzenie, oczywiście z Rynkiewiczów. Nie wiedzieliśmy jednak czy z naszych? Karalee prezentowała się jako idealna mama sporej gromadki dzieci, trzech chłopaków i dwóch dziewczynek. Zainteresowana fotografią, w 2008 roku uruchomiła stronę internetową, łączącą jej hobby z genealogią rodzinną.

W trwającej kilka lat sympatycznej korespondencji poznaliśmy who is who, ale niestety nie znaleźliśmy dowodów na wspólnego przodka. Ze względu na hakerskie włamanie na moje konto pocztowe prowadzone w bezpiecznej z pozoru domenie yahoo.com, utraciłem wszystkie jej maile. W ten sposób w jednej chwili kontakt z potencjalną kuzynką został stracony. Bardzo ubolewałem nad tym, al nic nie mogłem zrobić. Pocieszałem się tym, że wykazałem roztropność drukując wcześniej niektóre z nich. Był tam jej adres, ale na moje zapytania z innego, nieznanego jej adresu nie odpowiadała. Może zawinił program antyspamowy, który pocztę od kontaktów spoza oficjalnego adreśnika odrzucał do spamu, myślałem. Niezależnie od tego, od czasu do czasu ponawiałem próby kontaktu. Ostatnio miało to miejsce przed rokiem, kiedy dzięki pomocy Lucyny Panasewicz wyjaśniła się relacja rodzinna Karalee z naszymi Rynkiewiczami. Od tego czasu mamy pewność, że to nasza daleka krewniaczka.

Babcią Karalee była Wiktoria Rynkiewicz (1887- 1973), która w 1911 r. w Connecticut wyszła za Antoniego Sosnowskiego (1881- 1959). Obojga widzimy na zdjęciu obok. Rodzice Wiktorii to Mikołaj Rynkiewicz (1859- 1920) i Julia Karłowicz (1858- ?). Amerykańscy potomkowie Wiktorii mało mieli informacji o rodzinie w Starym Kraju, ale przypuszczali, że pochodzi z Suwalszczyzny. W poszukiwaniu rodzinnych korzeni nie pomagało im to, że potomkowie nazwiska pionierki używali w wersji „Renkwicy” lub „Renkiewicy”. Dopiero w ostatnich latach odkryli, że oryginalna pisownia powinna brzmieć: „Rynkiewicz”. Mając takie dane podjęli energiczne działania w kierunku odszukania polskich krewniaków. W maju 2013 r. do Polski wybrała się matka Karalee wraz z jej siostrą. Wynajęły profesjonalnego genealoga, z którym odwiedziły Archiwum Państwowe w Suwałkach. Udało im się znaleźć tam metryki licznych członków rodziny, o których istnieniu do niedawna nie mieli pojęcia. Nie poniechali także próby spotkania ich w Krasnopolu i okolicach. Tak więc po latach wyjaśniły się losy rodziny z obu stron. Wątki amerykańskie są już opisane po angielsku i wkrótce na ich podstawie zamierzam podzielić się nimi z czytelnikami bloga.

Niezależnie od odkryć Amerykanów i ich wizyty w Polsce, na podstawie odszukanych metryk, tablice genealogiczne Wiktorii Rynkiewicz i Antoniego Sosnowskiego sporządziła Lucyna Panasewicz, dzięki czemu można było potwierdzić „podejrzenie” o pokrewieństwo sprzed lat. John J.Rynkiewicz z Bufallo pomógł ponownie nawiązać kontakt z Karalle Jackman. Tak więc wysiłkiem wspólnym kilku osób udało się odtworzyć nieznane wątki historii rodziny Rynkiewiczów z Krasnopola, zarówno te po polskiej jak i amerykańskiej stronie.

Andrzej Szczudło

Pierwszy w Ameryce?

Tagi

Krasnopol, pionier, Rynkiewicz, Shenandoah

Historia rodziny Rynkiewiczów umownie nazwanych przeze mnie krasnopolskimi, zaczyna się w połowie XVIII wieku, około 1750 roku, kiedy to urodził się Szymon Rynkiewicz. Dotąd miejsce jego urodzenia jak i pochodzenia całej linii nie są znane. Zarówno mi jak i innym osobom, które zgłębiały genealogię Rynkiewiczów z Sejneńszczyzny nie udało się znaleźć wcześniejszych metryk. Domyślamy się jedynie, że Szymon mógł pochodzić z terenu dzisiejszej Litwy. Trudno powiedzieć w jakich okolicznościach, z jakiego powodu i kiedy pojawił się pod Sejnami. Wiadomo jednak, że pierwsze swoje kroki skierował do wsi Wiłkokuk, położonej niedaleko Berżnik, tuż przy dzisiejszej granicy polsko- litewskiej. To tam około 1767 roku urodziło się pierwsze z jego ośmiu dzieci (sami synowie), syn Kazimierz i być może dwóch następnych – ok. 1770 r. Józef i ok. 1774 r. Antoni. Kolejne dzieci, wnuki i dalsze pokolenia rodziły się już w innych miejscowościach sukcesywnie zasiedlanych przez Rynkiewiczów. Do najbardziej znanych należą; Żłobin, Krasnopol. Orzechowo, Stabieńszczyzna, Jeglówek.

kościół w Krasnopolu

Dobre sto lat po urodzeniu Szymona, Rynkiewiczów było na Sejneńszczyźnie stosunkowo dużo, ale nie wiemy czy to tylko ten fakt nadmiernego zagęszczenia i bieda rosnąca wraz z kolejnym podziałem majątku sprawił, że niektórzy z nich pomyśleli o emigracji do Ameryki. Być może rzeczywistym powodem było coś innego; represje carskie po powstaniu styczniowym 1863 roku czy może nowa moda? Faktem jest, że zaczęli wyjeżdżać. Pierwszym z nich był Feliks Rynkiewicz (1845- 1904), syn Józefa (1820 – ??) i Wiktorii Tarleckiej (1817- ??), ale to to jego młodszy brat Józef, urodzony 15 marca 1848 roku doszedł tam do najwyższych funkcji i zaszczytów.

Józef emigrował do Ameryki w 1872 roku. Najpierw trafił do Gilberton w stanie Pensylwania, potem na krótko do miejscowości Lansing w stanie Michigan, aby ostatecznie osiąść w górniczym miasteczku Shenandoah, Pensylwania, które w owym czasie przeżywało rozkwit. Złoża węgla kamiennego w regionie i zapotrzebowanie na węgiel sprawiły, że w krótkim czasie liczba ludności Shenandoah wzrosła z 5 do 20 tysięcy osób. Józef znalazł tam swoje miejsce na resztę życia. Najpierw pracował jako górnik, ale po wypadku w kopalni, który miał miejsce w 1882 roku, zmienił zajęcie. Po rocznej rekonwalescencji, w 1883 roku zaczął prowadzić sklep spożywczy, a potem był agentem okrętowym i wspólnie z bratem Feliksem zajmował się sprzedażą nieruchomości. Był tam pionierem a inni podążali za nim, uruchamiając różne interesy; tawerny, sklepy, fabryki butelek itd.

Około roku 1878, a więc 6 lat po przybyciu do Ameryki, Józef ożenił się z trzy lata młodszą od siebie Anielą Jankowską, córką Antoniego i Józefiny. Aniela urodziła się 4 marca 1851 r. w Kalwarii na ówczesnej Suwalszczyźnie (dziś to teren Litwy). Biorąc więc pod uwagę ogrom przestrzeni oceanicznej, jaką w drodze do Ameryki oboje pokonali, była więc w Starym Kraju niedaleką sąsiadką Józefa (42 km dzieli Krasnopol od Kalwarii). Trudno jednak po latach powiedzieć czy znali się zanim wyjechali za granicę. Sądząc po nagrobkach na cmentarzach w Shenandoah (cmentarzy jest tam aż 10; polski, litewski, itd. ), po informacjach wydobywanych po latach z amerykańskich archiwów, nasi Rynkiewiczowie nie czuli się tam sami. Cmentarze aż roją się od nazwisk typowych dla regionu, z którego pochodzili. Józef Rynkiewicz miał tam dwóch starszych braci, Feliksa z żoną Dominiką Andruczyk i Jana Jerzego (1841- ??) ożenionego z Elżbietą Łukaszewicz (1836- 1921), a jego żona Aniela siostrę – Antoninę ur. 12.03.1858 r., która wyszła za Michała Makarewicza. Był tam jeszcze bliżej nieokreślony szwagier Franciszek Luto.

W górniczym miasteczku Shenandoah, które lata świetności ma już za sobą, do dziś kultywuje się związki z Sejneńszczyzną, o czym może świadczyć chociażby fakt, że Shenandoah nazywano „Małą Litwą”. Jak Powiat Sejneński jest największym skupiskiem Litwinów w Polsce, tak w Shenandoah amerykańskich Litwinów było najwięcej. Wyczytałem to na tablicy umieszczonej w centrum miasta. Napis głosi:

„Mała Litwa. Centrum osadnictwa litewskiego od końca lat 1800. Społeczność powiatu Schuylkill miała największe skupienie litewskiej diaspory w USA. Wielu z tych emigrantów przyciągnął przemysł węglowy. Miejscowi rycerze Litwy, zgodnie z najstarszymi tradycjami zachowują i celebrują jej narodowe dziedzictwo. Andrius Stupinskas, który założył jedną z pierwszych kongregacji litewskich katolików Ameryki (1872) pochowany jest na cmentarzu Świętego Grzegorza.”

Józef Rynkiewicz pracowicie spędził życie w swojej drugiej ojczyźnie, zostawiając tam trwały ślad. Możemy przeczytać o tym w opracowaniu pt. Polacy w Shenandoah autorstwa siostry zakonnej M.Accursia, gdzie nasz Józef Rynkiewicz wymieniany jest jako jeden z pierwszych. Więcej o jego osobie jak i dokonaniach mówi nekrolog zamieszczony 29 czerwca 1928 roku w lokalnej gazecie. Jego treść w tłumaczeniu własnym cytuję w pełnym brzmieniu.

Ś m i e r ć  j e d n e g o  z  l i d e r ó w  m i a s t a

Józef Rynkiewicz, prominentny urzędnik bankowy i były handlowiec.

Józef Rynkiewicz w wieku 80 lat, jeden z reprezentantów biznesu Shenandoah i najstarszych mieszkańców krótko po godzinie 13.00 zmarł w swoim domu nr 125 przy South Main Street. Pan Rynkiewicz zachorował kilka miesięcy temu, ale jego stan zdrowia nie był zły, aż do końca kwietnia, kiedy to trafił do łózka i zaczął stopniowo słabnąć, aż do dzisiejszego zejścia. Zmarły przybył do Shenandoah z Polski 56 lat temu (1872 r. – przypis mój). W 1880 roku Rynkiewicz wszedł do biznesu spożywczego pod powyższym adresem, kontynuując go aż do śmierci. Był jednym z założycieli Citizens National Bank i przez wiele lat pełnił funkcję prezesa. Pozycję tę utrzymał aż do śmierci. Był także założycielem Citizens Society (stowarzyszenie obywatelskie) i wielu innych organizacji. Należał do wspólnoty kościelnej parafii Św. Stanisława. Pan Rynkiewicz jako jeden ze skromnych i spokojnych ludzi cieszył się wielkim poważaniem. Był biznesmenem w każdym calu, całkowicie oddanym sprawom biznesu, co czyniło go jednym z wyróżniających się postaci społeczności lokalnej. Pozostawił po sobie żonę Amelię i następujące dorosłe już dzieci;

Sarah L. – w domu gdzie mieszkał, dr Stanleya w Kongston, Elizę – nauczycielkę, dyrektorkę szkoły podstawowej, Z.F. – powszechnie znanego adwokata, Vondę C. w Allentown i dr Josepha B. Rynkiewicza z New Bloomfield.

Tytułowe pytanie o pierwszego Rynkiewicza w Ameryce ma dwie odpowiedzi; pierwszym kalendarzowo, który postawił stopę na indiańskim kontynencie był Feliks Rynkiewicz, ale pierwszym pod względem rangi niewątpliwie był Józef Rynkiewicz.

Tekst przygotowany na podstawie materiałów Johna Noela Latzo z Chalfont, PA, który miał ojca Słowaka, ale matkę z Rynkiewiczów. Analizując nasze relacje genealogiczne uznał, że jesteśmy krewnymi w jedenastym pokoleniu.

Andrzej Szczudło