Dramaty doktora

Tagi

emigracja, Rynkiewicz, Shenandoah

Na moim rozległym po latach dociekań drzewie genealogicznym mam wielu Rynkiewiczów, krewnych mojej ojcowskiej babki Marianny, wywodzącej się z Krasnopola. Część z nich emigrowała do Ameryki, nieraz zajmując w tamtej społeczności eksponowane stanowiska.

Jednym z przykładów może być doktor Stanley Rynkiewicz (1882- 1974), syn urodzonego w Polsce, w Żłobinie Józefa (1848- 1928) oraz Anieli Jankowskiej (1851- 1931). Stanley Rynkiewicz urodził się i wychował w Shenandoah w Pensylwanii. W tym też górniczym miasteczku, liczącym w okresie węglowego prosperity nawet 20 tysięcy mieszkańców, Stanley ukończył szkołę średnią- J.W.Cooper High School of Shenandoah. Następnie studiował medycynę, po czym podjął pracę lekarza. Przez większą część życia pracował w Kingston, miasteczku położonym o godzinę drogi w kierunku północno- wschodnim od jego rodzinnej miejscowości. Związany był z Nesbitt- West Side Hospital. Pracy lekarskiej nie zarzucił do końca życia. W wieku podeszłym zaniechał wizyt domowych u pacjentów, ale nadal przyjmował ich w swoim dwukondygnacyjnym, drewnianym domu na przedmieściach Kingston. W roku 1970 przeżył dramatyczną śmierć żony Sary Hummel Rynkiewicz, która zginęła pod kołami samochodu na ulicach Kingston. W tym podniszczonym przez powódź, która była następstwem tajfunu „Agnes” z czerwca 1972 roku, drewnianym domu mieszkał później już sam i tam w piątek, 20 grudnia 1974 roku zmasakrowanego znalazł sąsiad, fryzjer mieszkający po drugiej stronie ulicy. Ciało doktora leżało w kałuży krwi, a na głowie stwierdzono obustronne spłaszczenia czaszki. Okoliczności tego zdarzenia wskazywały, że doktor był bity, a śmierć nie nastąpiła natychmiast. Opisująca to tragiczne zdarzenie lokalna gazeta sugeruje, że prawdopodobnymi sprawcami zabójstwa 92. letniego doktora byli narkomani poszukujący tam leków narkotycznych, gdyż będące w mieszkaniu pieniądze nie były zabrane. Doktor Stanley Rynkiewicz pozostawił po sobie syna Stanleya (1910- 1996), który był dentystą w Carlisle, 20.tysięcznym mieście położonym półtorej godziny drogi na południowy – zachód od Shenendoah.
Męska linia genealogiczna Stanleya Rynkiewicza (1882- 1947): → Józef (1848- 1928) → Józef (1820- 1888) → Józef (ok. 1770- 1846) → Szymon (ok. 1750- 1820).

Metryka Cyganki?

Tagi

cyganie, Kasperowicz

Genealog na co dzień obcujący z metrykami swoich przodków bywa czasami znudzony ich standaryzowaną zawartością. Ale czasem trafia się coś, co go wyraźnie ożywia. Przeżyłem to na własnej skórze.

W metrykach zgonów parafii Sejny z 1837 roku ożywiła mnie metryka Magdaleny Kasperowicz. Zwróciłem na nią uwagę ze względu na fakt, że od dawna poszukuję potomków Kazimierza Kasperowicza urodzonego około 1840 roku (kawaler, ogrodnik ze wsi Bubele urodzony we wsi Tomasze z niegdyś Ignacego i żyjącej jeszcze Katarzyny z Raczewskich) i Antoniny Szczudło (1841- 1905) siostry mojego pradziadka Adama Szczudło (1847- 1911).

Po zapoznaniu się z treścią metryki ze smutkiem stwierdziłem, że nie jest to poszukiwany przeze mnie ślad moich przodków, gdyż opisana tu osoba zmarła zanim mój „Kazimierz Kasperowicz” zdążył się urodzić. Jednakowoż inkryminowana metryka jest i tak ciekawa, bo wzmiankuje o zgonie córki Cyganów osiadłych w stałym miejscu, we wsi Olszanka pod Sejnami. Ta informacja w metryce stanu cywilnego jest pierwszą o Cyganach jaką znalazłem w swoich parafiach tj. Sejny, Berżniki, Krasnopol i Puńsk. Ciekawe czy w innych parafiach Cyganie byli odnotowywani w metrykach?

Oto treść metryki z Sejn:

36. Olszanka. Działo się w mieście Sejnach dnia 1.04.1837 roku o godzinie 2 po południu. Stawili się Maciej Wilczyński luźniak lat 60 i Bartłomiej Podhajski strażnik leśny lat 61. Mający, obydwa w Olszance zamieszkali i oświadczyli nam iż dnia 1 kwietnia roku bieżącego o godzinie 4 w nocy umarła tu w Olszance Magdalena tygodni 10 życia mająca córka Jakoba i Wiktorii małżonków Kasperowiczów Cyganów w Olszance zamieszkałych. Po przekonaniu się naocznie o zejściu jej akt ten stawającym przeczytany a przeze mnie tylko podpisany został ile że oni pisać nie umieją.                  Ksiądz J.Katyl W.K Urzędnik Stanu Cywilnego

A to wzmiankowana powyżej metryka ślubu Kazimierza Kasperowicza z Antoniną Szczudło

Warto pomagać!

Tagi

emigracja, Kwaterski, Shenandoah, USA

Już kilka razy w mojej aktywności genealoga pomagałem innym w poszukiwaniu przodków. Niejednokrotnie mi także pomagano.  Uważam, że tak trzeba. W środowisku osób, które mają takiego samego „bzika” musimy się wspierać, pomagać sobie nawzajem, a nawet nie zawsze oczekując na wzajemność. Są tacy, którzy twierdzą, że dawanie dostarcza więcej satysfakcji niż branie, więc może i dlatego.

Jedna ze starszych metryk Kwaterskich z Sejneńszczyzny; zgon Jakuba lat 52, syna Jakuba i Magdaleny z Kuzyńskich. Jakub zostawił po sobie żonę Zofię z Trockich. Rok 1810, wieś Daniłowce.

Ostatnimi czasy akcję pomocy genealogowi w potrzebie podjąłem około rok temu. Na angielskojęzycznym forum pojawił się wpis Amerykanina, który gdzieś w Polsce poszukiwał swojej zagubionej przed laty rodziny. Swojsko zabrzmiało mi poszukiwane nazwisko „Kwaterski”, bo wiedziałem, że Kwaterscy na Sejneńszczyźnie mieszkają. Ostateczny impuls do zainteresowania się tym dała mi forumowiczka z Warszawy, sugerując, że to może być rodzina z okolic Sejn. Sejny są moje, więc warto sprawdzić, pomyślałem. Dosyć szybko przekonałem się, że Kwaterscy są wielokrotnie notowani w parafii Sejny ale i w bliskiej Sejnom parafii Berżniki. Wertując metryki obu parafii, przy okazji poszukiwania swoich, przez kilka miesięcy „naszukałem” ponad 50 metryk. Na szczęście nazwisko było rzadkie a prawie wszystkie metryki dotyczyły mieszkańców dwóch wsi; Daniłowce w parafii Sejny oraz Wigrańce w parafii Berżniki.

U schyłku życia Izabela Balita z domu Kwaterska mogła uścisnąć krewniaka z Ameryki. Przystawańce, 21 sierpień 2018 r. 

Swoje metrykalne zdobycze zaraz po wyszukaniu wysyłałem do Amerykanina, Jima Birdsalla. Jego entuzjastyczne reakcje przekonywały mnie, że warto było poświęcić czas na poszukiwania jego przodków, że warto pomagać. Po kilku miesiącach korespondencji skojarzyłem genealoga z Minnesoty z rodziną pod Sejnami. Słowa uznania i podziękowania usłyszałem i od polskiej strony. Wkrótce przeczytałem w mailu, że mój amerykański przyjaciel podjął naukę języka polskiego i że zdecydował się przyjechać do Starego Kraju. Stało się to w dobre pół roku od wyszukania pierwszych metryk czyli bardzo szybko. Oceniam to jako szybko mając na myśli innego Amerykanina, któremu pomogłem w podobny sposób, wyszukując w Polsce jego rodzinę, ale który będąc „bardzo zainteresowany” rodzinnymi korzeniami nie odwiedził Polski przez 15 lat.

Na zdjęciu: Jim Birdsall z żoną Karen, w środku A.Szczudło na tle jeziora Gaładuś. 

Jim był inny, podjął wyzwanie od razu. Ja też stanąłem na wysokości zadania. Przywitałem go 20 sierpnia br. w Jenorajściu k. Sejn, w miejscu gdzie jedna z gałęzi Kwaterskich mieszka od 1929 roku. Teraz na 60 ha gospodarzy tu Stanisław syn Mariana (radny powiatu Sejny) a u jego boku szykuje się do następstwa Adrian Buchowski, zięć Stanisława. I tu mam niespodziewany zwrot akcji. Okazało się, że córka Stanisława, Barbara kilka lat temu wyszła za Adriana Buchowskiego. W ten sposób rodzina Kwaterskich skojarzyła się z Buchowskimi, a Buchowscy z Sejneńszczyzny to rozpracowana przeze mnie genealogicznie rodzina mojej mamy. I tak podejmując pomoc obcym sobie ludziom mogę ich teraz dopisać do swojego drzewa. Cóż z tego, że linia daleka i wspólny dla mnie i Adriana Buchowski żył w czasach napoleońskich? Mamy link do siebie i wspólnego teraz krewniaka w Ameryce.

Szczęśliwym trafem Stanisław Kwaterski nie zajmując się genealogią zachował przed utratą stary kuferek a w nim na oko zbędne papiery. Faktycznie zbędne nie były. Obaj z Jimem uznaliśmy je za skarby. W kuferku, który zaliczył podróż do Ameryki była spora kolekcja zdjęć rodzinnych oraz pakiet korespondencji z amerykańską rodziną.

Mnie najbardziej ucieszył list z 1935 roku pisany przez kuzyna Kwaterskich Williama J. Sarokę z Shenandoah. Uradowała nie treść listu, ale fakt, że był wysłany właśnie z Shenandoah. To w tej 5.tysięcznej dziś miejscowości w 2014 roku buszowałem z rodziną po cmentarzach znajdując dziesiątki nagrobków moich Rynkiewiczów oraz setki innych znanych z Sejneńszczyzny nazwisk. W latach boomu węglowego miasteczko Shenandoah w Pensylwanii było Mekką moich krajanów. Listy Rynkiewiczów z linii mojego ojca niestety się nie zachowały, ale mamy korespondencję Kwaterskich.

List Leonarda Kwaterskiego wysłany w 1837 roku z Pittsburgha do bratanka Wacława Kwaterskiego, który po kilkuletnim pobycie w Ameryce wrócił do kraju i kupił posiadłość we wsi Jenorajście k. Sejn. Wacław zamierzał zostać w Ameryce na stałe, przygotowywał dokumenty do uzyskania obywatelstwa amerykańskiego, ale zmienił zdanie po wypadku w kopalni. Wrócił do Polski z szyną w nodze i żył do 1986 roku.  

Te już nadwątlone zębem czasu listy będą ilustracją barwnych historii obu gałęzi; polskiej i amerykańskiej rodziny Kwaterskich.

Rodzina Kwaterskich z amerykańskimi krewniakami. Sejny, 21 sierpnia 2018 r. 

Żebracy w Rzeczpospolitej

Tagi

bieda

Wertując dziewiętnastowieczne metryki osobowe z parafii Sejny i parafii okolicznych dosyć często trafiam na żebraków. Czasem żebracy stają jako świadkowie zdarzeń metrykalnych, urodzenia lub zgonu, a czasem są wymienieni gdy metryki ich dotyczą. Zdarza się, że ksiądz wystawia metrykę dla zmarłego żebraka nawet nieznanego z imienia i nazwiska. Wydaje się, że w owych czasach status żebraka uzyskiwała osoba niezaradna życiowo lub niemająca niezbędnego w życiu łutu szczęścia. Państwo wtedy wsparcia socjalnego nie zapewniało, więc jeśli osoby bez fartu nie objęła opieką rodzina, ta zostawała żebrakiem. W rodzinach będących w kręgu mojego zainteresowania, żebrak a właściwie żebraczka, występuje tylko raz. O dziwo jest to siostra gospodarza czyli właściciela sporego gospodarstwa. Umiera jako żebraczka w wieku ledwie 45 lat. Okoliczności w jakich do tego doszło, z metryki zgonu trudno dociec. Smutne.

Dziś chciałem zaprezentować metrykę szczególną z Sejn, w której występuje jednocześnie dwoje żebraków i dziad kościelny. Treść jej cytuję w całości.
Sejny. Działo się w Mieście Powiatowym Sejnach dnia 23 stycznia 1844 roku o godzinie 5 po południu. Stawili się Wojciech Jancewicz Żebrak (z dużej litery- sic) lat 80. i Jacenty Bogdanowicz Dziad Kościelny (również dużą literą pisany) lat 67 liczący abadway w Mieście Seynach zamieszkali i oświadczyli że w dniu wczorajszym o godzinie 8.00 wieczorem umarła Józefata Deynerowiczowa Żebraczka w Mieście Seynach zamieszkała lat 47 licząca, żona pozostałego Jana Deynerowicza wyrobnika w Mieście Łoździejach zamieszkałego, rodziców z imienia niewiadomych. Po przekonaniu się naocznie o iey zejściu Akt ten stawającym świadkom przeczytany i przeze mnie tylko podpisany został, ile że oni pisać nie umieją.
Ksiądz Wincenty Kalinowski

Język metryk

Tagi

metryki, stare pismo

Genealog z metrykami obcuje na co dzień. Po wielu latach pracy z czasem się z nimi oswaja i ziewając szuka w nich tylko dat i nazwisk. Ale czasami trafia na perełki, które z jakiegoś względu wymykają się standardom i sprawiają, że o ziewaniu nie ma mowy.
Dla mnie taką metryką zachowaną w moich zbiorach z innych powodów niż dane krewniaka, jest dokument wypisany w 1834 roku w parafii Berżniki. Najpierw przytoczę go w pełnej treści, a potem skomentuję.
52. Działo się we wsi Kościelnej Berżnikach dnia 30 listopada 1834 roku o godzinie pierwszej z południa. Wiadomo czynimy, że w przytomności świadków Jakoba Libickiego lat 75 tudzież Mateusza Kukowskiego lat 45 mających obu wyrobników we wsi Kościelnej Berżnikach zamieszkałych stronom nie krewnych na dniu dzisiejszym zawarte zostało religijne małżeństwo między Franciszkiem Koszupskim rozwiedzionym z pierwszą żoną wyrobnikiem w mieście Gołdapiu w Kraju Królewsko- Pruskim urodzonym z Krzysztofa i Krystyny z Krauzów małżonków Koszupskich obu już zmarłych a we wsi Świacku zamieszkałym lat trzydzieści óśm mającym a panną Karoliną córką Pawła i Maryanny z Gorczyckich obu już nieżyjących lat 32 liczącą w mieście Serejach urodzoną a we wsi Świacku w służbie zostającą. Małżeństwo to poprzedziły trzy zapowiedzi w dniach 26 października, 2 i 9 listopada roku bieżącego w parafii Berżnickiej. Tamowanie małżeństwa nie zaszło. Małżonkowie nowi oświadczają iż umowy żadnej przedślubnej niezawarli.
Akt ten stawającym i świadkom przeczytany przez nas podpisany został ile że osoby w akcie ujęte pisać nie umieją.

Co mnie tu wzrusza, spyta ktoś? Przede wszystkim to, że metryka jest po polsku, co w kraju pod zaborami przez 123 lata nie było powszechne. Po 1868 roku w moich parafiach metryki były pisane po rusku. Po drugie – ta polszczyzna, ten język. Bardzo mile wspominam słowo „óśm”, które kojarzy mi się z przedwojenną polonistką Zofią Ołeksiuk. Pani ta uczyła mnie języka ojczystego w Sejnach w 1962 roku, zaraz po przenosinach z Olecka w dawnym „Kraju Pruskim”. W Olecku mówiło się „od ośmiu odjąć pięć” a u pani Ołeksiuk musiało być inaczej- „od óśmiu”. Lubię też słowo „tudzież”, które dziś brzmi już archaicznie. Z ciekawością przeczytałem w tej metryce, że w owych czasach mógł być rozwiedziony zwykły wyrobnik (sic!). Atrakcją jest też jego zagraniczne pochodzenie; z Kraju Królewsko- Pruskiego (z Prus Książęcych). Bardzo podoba mi się także określenie „tamowanie małżeństwa”.
Jest w tej metryce kilka innych skojarzeń wynikających z moich dotychczasowych poszukiwań. Mój najważniejszy przodek, „samiec Alfa” rodu po mieczu to Paweł Szczudło (1812- 1895) urodzony w parafii Teolin. Ówczesny Teolin dziś nosi nazwę Spoćkinie a tuż obok znajduje się wzmiankowana w tej metryce miejscowość Świack. Mój pradziadek Adam Szczudło (1847- 1911) był synem Pawła i Marianny Gorczyńskiej, w niektórych metrykach pisanej jako Gorczycka czyli jak w tym dokumencie i także jak ta w Serejach urodzonej.
Jak więc widać na moich przykładach, nawet w z pozoru nudnych metrykach znaleźć można coś oryginalnego, godnego zainteresowania. Zachęcam do poszukiwania perełek wśród zwykłych na oko dokumentów.

Anny dwie

Tagi

Anna Buchowska, imiona

Po raz kolejny, wertując metryki parafii Sejny trafiłem na fakt, że rodzice mieli dwoje dzieci o tym samym imieniu. Zastanawiający jest upór rodziców, bo chociaż pakiet najczęściej używanych w owym miejscu i czasie imion nie był zbyt bogaty, można było coś znaleźć poza Anną i Marianną.
W tym przypadku dwie Anny pojawiają się w rodzinie Stanisława Buchowskiego(1854- 1940) i Marianny Czepulewicz (1860- ?). Małżeństwo to doczekało się dziewięciorga dzieci, które rodziły się we wsi Łumbie w latach 1881- 1901.

Pierwsza Anna była siódmym z kolei dzieckiem i drugą córką. Przyszła na świat 27 listopada 1896 roku, ale żyła ledwie dwa lata. Zmarła 28 lutego 1898 roku. Po trzech latach od pogrzebu, 6 lutego 1901 roku Stanisław i Marianna Buchowscy witają na świecie swoje dziewiąte dziecko i drugą Annę. Dożywa ona wieku dorosłego i wychodzi za mąż za Jodzisa z Gryszkańc. W czasie II wojny, w zagmatwanej sytuacji partyzanckiego podziemia ginie w nie do końca wyjaśnionych okolicznościach.

 

Miłoszowym śladem

Tagi

Krasnogruda, Kunat, Miłosz

Już kilkakrotnie w swoich notach biograficznych wspominałem, że w okresie 11.letniego, formacyjnego, mówiąc językiem Kościoła, etapu zamieszkiwania na Ziemi Sejneńskiej dane mi było stąpać po „miłoszowych śladach”. Chodzi o tzw. Bagna Żegarskie albo Krasnogrudzkie pod litewską granicą, gdzie chadzałem zbierać runo leśne. Patrząc sezonowo, od początku roku, najpierw były to czarne jagody, potem łochynie zwane po miejscowemu pijanicami i wreszcie borówki i żurawiny. Wtedy, w latach 60. minionego już wieku nazwisko Miłosz niewiele mi mówiło. O Czesławie Miłoszu była tylko krótka wzmianka na lekcji języka polskiego, a Krasnogruda kojarzyła się z nazwą wsi nad jeziorem Gaładuś.

Z czasem szeregowej wsi przydano nowych znaczeń, wydobyto z niepamięci ciekawą historię dworku i odbudowano obiekt. Dwór Kunatów, wujostwa Czesława Miłosza w Krasnogrudzie stał się centrum aktywności Fundacji Pogranicze w Sejnach. Kiedy obiekt jest oswojony, nawet modny, trudno się dziwić, że wielu szuka teraz pretekstów aby przyznać się do tego magicznego miejsca, opisać swoje z nim związki. Ja miałem swoje „miłoszowe ślady” a teraz mogę się pochwalić kolejną zdobyczą. Wertując metryki sejneńskie trafiłem na akt urodzenia w Krasnogrudzie Zygmunta Kunatta, dziadka matecznego noblisty. Oto treść metryki;
41. Dwór Krasnohruda.
Działo się w Dworze Krasnohruda dnia 12/24 lutego 1858 roku o godzinie 5 po południu. Stawił się Jaśnie Wielmożny Teofil Kunatt Dziedzic Dóbr Krasnohrudy, Sędzia Pokoju Okręgu Kalwaryjskiego lat 58 liczący we Dworze Krasnohrudzie zamieszkały w obecności Jaśnie Wielmożnego Kazimierza Wolmera Dziedzica Dóbr Hołny Wolmera Sędziego Pokoju Okręgu Sejneńskiego lat 60 liczącego we Dworze Hołny zamieszkałego i Wielmożnego Ryszarda Ejsymontha Dziedzica Dóbr Ilgieniki lat 40 liczącego we Dworze Ilgieniki zamieszkałego i okazał nam dziecię płci męskiej urodzone tamże w dniu 2/14 bieżącego miesiąca i roku o godzinie 2 rano z Jego Małżonki Jaśnie Wielmożnej Johanny z Bohdanowiczów lat 32 liczącej. Dziecięciu temu na chrzcie świętym odbytym / za zezwoleniem Jaśnie Wielmożnego Administratora udzielonem w dniu wczorajszym / we Dworze Krasnohrudzie nadane zostały imiona Zygmunt – Walenty- Karol a rodzicami jego Chrzestnemi byli wyżej wspomniany Jaśnie Wielmożny Kazimierz Wolmer, Wielmożna Aniela Ejsymonth z Wielmożną Elżbietą Paszkiewiczówną.
Akt ten stawającemu i świadkom przeczytany przez stawającego i świadków podpisany został.

W genealogii Minakowskiego ( M.J. Minakowski, Genealogia potomków Sejmu Wielkiego ) sprawdziłem, że wymieniony w powyższej metryce Zygmunt Kunatt (1858- 1935) jest dziadkiem matecznym Czesława Miłosza (1911- 2004); ojcem jego matki Weroniki Kunat (1887- 1945).

 

Przełom

Tagi

Kołodzieje, Makarewicz, Marianna Szczudło, Łumbie

Od chyba 20 lat twierdziłem, że pierwsze pojawienie się Szczudłów na Ziemi Sejneńskiej datowane jest na 1832 rok, kiedy Paweł Szczudło wziął ślub z Maryanną Gorczyńską. Dziś, jakby w prezencie od św. Mikołaja, dokonałem epokowego dla mnie odkrycia, że przed Pawłem zameldowała się w Sejnach jego siostra Marianna urodzona 1807 r. we wsi Połoździeje w parafii łoździejskiej *. Metryka ślubu Marianny Szczudło z Ignacym Makarewiczem z Żegar urodzonym w Grodnie potwierdza związki naszych Szczudłów z tym rejonem.

 

Poprzednie wskazanie to odnotowane w akcie drugiego ślubu Pawła Szczudło z 1886 roku jego miejsce urodzenia w parafii Teolin, dziś Sopoćkinie. Metryka ślubu Marianny nadto wskazuje wyraźnie kolejne miejsce zamieszkiwania jej rodziców, Andrzeja i Brygidy Trzeciak. Jest nim wieś Położdzieje. Odkryciem jest dla mnie sam fakt istnienia Marianny, gdyż dotąd wiedziałem o tylko dwóch dzieciach Andrzeja i Brygidy Szczudłów; Wincentym i Pawle. Marianna uzupełnia skład rodziny mojego protoplasty do ulubionego na dziś modelu: 2 + 3. Kolejne odkrycie w tym samym akcie ślubu to fakt, że w 1827 roku żyje jej ojciec Andrzej i ustnie udziela zezwolenia na ślub córki Maryanny z Ignacym Makarewiczem.

Wisienką na torcie jest dla mnie fakt, że wzmiankowany akt napisany jest wyraźnym i ładnym charakterem pisma, co zawdzięczamy księdzu z parafii w Sejnach Janowi Dmochowskiemu. Jedyną zagadką do rozwiązania jest pytanie, kim był szwagier, u którego w Łumbiach mieszkała Maryanna Szczudło do dnia ślubu, o czym również dowiadujemy się z metryki. Czyżby do trójki rodzeństwa trzeba było dopisać kolejną siostrę? Byłby to miód na moje spragnione odkryć serce genealoga. Aby tego miodu zasmakować muszę przeszukać wcześniejsze metryki ślubu mieszkańców wsi Łumbie, która jest też dla mnie ważna ze względu na ponad 150. letnie zamieszkiwanie w niej Buchowskich, rodziny mojej Mamy.

Bliźnięta w rodzinie

Tagi

bliźnięta, Paweł Szczudło

Dane statystyczne mówią, że aktualnie w Polsce bliźniaki rodzą się raz na 80 porodów. Bliźnięta jednojajowe trafiają się jeszcze rzadziej – raz na 250 urodzeń.

Częstotliwość występowania ciąż mnogich dziś jest wyższa niż przed laty, a to za sprawą licznych leków wspomagających płodność, które stosują kobiety zabiegające o dziecko i leczące się z niepłodności. Szanse na zapłodnienie dwóch lub więcej komórek jajowych znacznie rosną ze względu na stosowanie terapii hormonalnych, środków stymulujących owulację a także nowoczesnych metod zapłodnienia in vitro.

Odnosząc te dane do swojego drzewa genealogicznego mógłbym spodziewać się, że na 2700 osób będzie około 33 bliźniąt czyli 16 par. Jednakże moja praktyka genealoga tego nie potwierdza. Udało mi się wyodrębnić metryki tylko kilku par bliźniąt; dwie Buchowskich i jedną Szczudłów.
Najstarszymi bliźniakami na moim drzewie są synowie Pawła Szczudło (1809- 1895) i Marianny z Gorczyńskich (1801- 1885). Dzieci urodziły się w 1837 roku w Żegarach a więc już 5 lat po pierwszym odnotowanym pojawieniu się Szczudłów pod Sejnami.

Ciekawostką jest, że obaj chłopcy otrzymali podwójne imiona, co w chłopskich rodzinach było wówczas raczej rzadkością. Inną miłą mi informacją był fakt, że świadkiem był ktoś pochodzący ze Świacka, miejscowości oddalonej o 55 km od miejsca zamieszkania rodziców dzieci, ale ledwie o kilka km od domniemanego miejsca pochodzenia rodziny Szczudłów (parafia Teolin / Sopoćkinie). To dowód na to, że Paweł Szczudło po opuszczeniu stron ojczystych i zamieszkaniu w Żegarach nadal utrzymywał z nimi kontakty, tu w formie zaproszenia znajomego czy byłego sąsiada na chrzestnego.

„Działo się we wsi kościelnej Berżnikach dnia 21 lutego 1837 roku o godzinie 6 wieczorem. Stawił się Paweł Szczudła (potem nazwisko występuje w wersji „Szczudło”) wyrobnik ze wsi Żegar lat 25 mający w obecności Franciszka Koczupskiego ze wsi Świacka lat 39 i Ignacego Makarewicza ze wsi Żegar lat 45 mających – obu wyrobników – i okazał nam dwoje dzieci płci męskiej urodzone tamże w Żegarach dnia 19 bieżącego miesiąca i roku o godzinie 9 z rana z jego małżonki Marianny z Gorczyńskich lat 23 mającej. Dziecięciom tym na chrzcie świętym odbytym w dniu dzisiejszym nadane zostały imiona, pierwszemu – Jan Józef, a drugiemu – Wincenty Maciej a rodzicami chrzestnymi byli wyżej wspomniani, Jana – Franciszek Koczupski i Antonina Woranowiczowna, Wincentego zaś Ignacy Makarewicz i Katarzyna Wasilewska…”

Bliźnięta w rodzinie Buchowskich to współcześni nam Helena i Eugeniusz z Łumbi urodzeni 25 stycznia 1951 r. oraz Helena i Teresa (po mężu Bykowska, zmarła w 2015 r.) z Gawieniańc urodzone 13 lutego 1959 r. Chociaż mają wspólnego przodka, Antoniego z Gudyni pod Mariampolem, pary pochodzą z innych linii, wyodrębnionych przez dzieci Antoniego; pierwsi Dominika, drugie – Michała.

Moje drzewo genealogiczne nie jest kompletne i być może uda się jeszcze znaleźć metryki kolejnych bliźniaków z rodzin, którymi się głównie zajmuję; Szczudłów, Buchowskich czy Rynkiewiczów.

Andrzej Szczudło

Rowerem do krainy przodków

Tagi

Filip Rynkiewicz, rower, Troki

Dziś na moim blogu gości tekst młodego krewniaka, który odbył wspaniałą podróż z genealogią w tle. (A.Sz.)

Koniec liceum, zdana matura, najdłuższe wakacje. To trzy ważne zdarzenia, które trzeba było uczcić. Najlepszym sposobem aby to zrobić, to zrealizować marzenia. Jednym z nich była podróż na Litwę, drugim zobaczyć Krasnopol – ziemie przodków. Był też apetyt na przygody. Rozwiązanie zatem było tylko jedno: rowerem z Wrocławia na Litwę! Po przygotowaniach ruszyłem z kolegą Kornelem Stefańskim. Podróż po Polsce była wspaniała jednak nie spodziewaliśmy się, że aż tak wyczerpująca.
Po drodze nocowaliśmy pod namiotem, nad jeziorami lub za pozwoleniem gospodarzy – na ich ogrodach. Byli to sympatyczni i mili ludzie, którzy kibicowali naszej wyprawie. Dłuższy postój zrobiliśmy trzeciego dnia w Warszawie, bo trzeba było naładować telefony, położyć się choć na chwilę na miękkim łóżku a nie gałęziach pod śpiworem. Poza tym stolica jest fajnym miastem, do którego lubię wracać. Następny dłuższy postój to Krasnopol.

Byłem oczarowany otaczającą go naturą i polami. Krajobraz jest piękny. Mogłem tam odpocząć dzięki Andrzejowi Szczudło, który zorganizował nam nocleg i gościnności Józefa Rynkiewicza oraz jego małżonki Danuty. Wszyscy oni są dla mnie dalszymi krewnymi. W trakcie pobytu wysłuchałem rodzinnych opowieści. Po zapoznaniu się z miejscowością, dawniej miasteczkiem, które okazało się większe niż się spodziewałem, ruszyliśmy na Litwę. I tu doznaliśmy szoku kulturowego. Stan dróg krajowych i podejście kierowców pozostawiają bardzo dużo do życzenia. Nie raz o mały włos nie zostalibyśmy rozjechani, bo kierowcy nie zwracali na nas uwagi. Pędzące tiry sprawiały, że z trudem utrzymywaliśmy się na drodze nie wpadając pod ich koła. Jednak nie zawsze to się udawało; dzięki nim rów został zaliczony. Były i inne trudności, np. ciężko było nam uzupełnić po drodze zapasy, bo w sklepach zbytnio nie było wyboru.

Dojechaliśmy jednak do Troków (na zdjęciu obok), naszego pierwszego celu na Litwie, gdzie znajduje się wielki i pięknie usytuowany zamek. Z Troków mieliśmy już bardzo blisko do Wilna. Szczęśliwi, że tu jesteśmy, zwiedziliśmy miasto i trochę złapaliśmy tchu. Następnie na trasie było Kowno, gdzie znajduje się ciekawy zamek. I tu zakończyliśmy swoją podróż, rezygnując z pierwotnego celu naszej podróży jakim była Kłajpeda. Względy bezpiecznej podróży, niemożliwość wykąpania się i zmęczenie przesądziły o powrocie.

Kornel Stefański – kolega Filipa w wyprawie na Litwę. 

W drodze powrotnej, ponownie dzięki Andrzejowi Szczudło, mieliśmy wygodny nocleg, tym razem u jego rodziny w Gawieniańcach pod Sejnami. Zdecydowaliśmy się na powrót pociągiem z Augustowa. W drodze do Wrocławia mieliśmy przesiadkę w Warszawie. Przekonaliśmy się jednak, że jazda z rowerem w pociągu nie jest prosta, gdyż PKP nie są przygotowane na taką ilość podróżujących rowerami. Musieliśmy czekać na dworcu aż 12 godzin zanim kolejarze zmieścili nas w pociągu. Po 16 dniach, 13 sierpnia br. wróciliśmy do domu. Zmęczeni, szczęśliwi na widok prysznica, ładowarki i miękkiego łóżka. Mimo różnych perypetii to nie ostatnia nasza taka wyprawa. Już planujemy następną. Ja dodatkowo jestem zadowolony że mogłem zobaczyć Krasnopol i poczuć zapach ziemi moich przodków.
Filip Rynkiewicz, Wrocław (na zdjęciu poniżej przed Ostrą Bramą w Wilnie)

Linia rodowa autora: Filip ur. 1998 –> Zbigniew ur. 1959 –> Józef Franciszek (1934- 1984) –> Józef Franciszek (1900- 1937) –> Józef (1871- 1959) –> Benedykt Mikołaj (1842- 1899) –> Jan Piotr (1819- 1884) –> Benedykt (1780- 1848) –> Szymon (1750- 1820).